Dat Wat Blijft in Maastricht
Dat Wat Blijft meerde in oktober aan in het Bassin in het Sphinxkwartier in Maastricht. Een spannende onderneming, want het was maar vraag of het schip wel zou passen in het krappe bassin. Daarnaast was het kanaal er ondieper en moesten we onder lage bruggen door. Gelukkig ging het allemaal net. En zag het schip, doordat het maar net paste, er prachtig en surreëel uit in Maastricht. Iedereen vroeg zich af hoe we daar in vredesnaam terecht waren gekomen. Het was alsof we uit de lucht waren komen vallen. Een goede binnenkomer om het gesprek aan te gaan.
Ook in Maastricht stonden verschillende lezingen en performances op het programma. Zo ging Rouke van der Hoek in op de geschiedenis van de Zuid-Willemsvaart. Waren er poëtische optredens van Rouke, Maarten van der Hoek en Kanaaldichter Rick Terwindt. Vertelde Alexandra van Dongen over ‘ontroerende goederen’ die over het kanaal werden vervoerd. Nam Wim Dijkman, in historisch kostuum, verkleed als Petrus Regout, de aanwezigen mee langs locaties die het verhaal van deze Maastrichtse industrieel vertellen. En vertoonde Lumière een historische film van Jean Vigo uit 1934 die zich helemaal afspeelt op een binnenvaartschip.
Wat een kleurrijke mensen wonen in Maastricht! Studenten van de master Arts and Heritage en andere enthousiaste Maastrichtse vrijwilligers namen de rol van suppoost op zich. De tentoonstelling kon, vanwege de ligging van de stad, rekenen op de nodige (inter)nationale bezoekers: Maastricht en het Sphinxkwartier trekken vanuit heel Nederland mensen aan. Zij kwamen soms toevallig in het schip terecht en herkenden zich in sommige gevallen in de tentoonstelling en de verhalen. Bijvoorbeeld omdat ze zijn opgegroeid in Helmond of Veghel. Mooi was ook het bezoek van een geïnteresseerde Iraanse bezoeker, die arts in opleiding is in Maastricht. Vanuit een totaal andere cultuur, maar helemaal gefascineerd, liep hij door de expo. Ook waren er bezoekers die ons vanuit Brabant of zelfs Nijmegen volgden naar Limburg. Het leverde weer veel bijzondere kanaalverhalen op.
|
|
|
Het schip Oostenwind in het Bassin (boven), bezoekers betreden de tentoonstelling (links), objecten op de expositie (rechts) en Wim Dijkman als Petrus Regout in de Sphinxpassage (onder)
|
|
|
Subsidies, sponsors en samenwerking
Historisch borduren
Steeds meer creatievelingen borduren over historische foto’s van locaties langs de Zuid-Willemsvaart. Zo ook Jule van Heeswijk, die de tentoonstelling in Veghel bezocht en haar familie herkende op een foto. Over deze foto is ze nu aan het borduren. Een work in progress!
|
|
|
De familie van Jule van Heeswijk
|
|
|
Kanaalverhalen
Biografie van een eeuwenoude vaas
Tijdens de aanleg van de Zuid-Willemsvaart werd in Neerharen, vlakbij Maastricht, een unieke zilveren vaas gevonden in de Maas. Het is een Zuid-Europese, Romeinse tijdreiziger van ruim 2.000 jaar oud, blijkt uit de Griekse en Romeinse lettertekens die onderop de vaas zijn gekrast. Daar sta je dan als eeuwenoude vaas, oog in oog met de filmcamera van Monique Broekman die je wil portretteren voor Dat Wat Blijf. Je draait wat rondjes op een elektrisch plateau, laat je van alle kanten bewonderen, krijgt een door Alexandra van Dongen ingesproken biografie en wordt zo onderwerp van een film die in de expositie op het schip te zien was.
|
|
|
Monique Broekman, oog in oog met de vaas, die tegenwoordig in het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden staat
|
|
Mooie woorden
Na afloop van een bijzondere, intieme poëziemiddag in het binnenvaartschip Oostenwind kreeg Monique Broekman een mooie dichtbundel van Maarten van den Berg. Zijn gedicht Naamloos zweet is een eerbetoon aan een onbekende werker van de Sphinxfabrieken, die bij het kanaal in Maastricht staan. Ook de verhalen van bezoekers, die ze noteerden in een boek dat in de tentoonstelling ligt, zijn een mooi cadeau. Het schip is een bijzondere plek waar onverwachte werelden op een vanzelfsprekende manier samenkomen.
|
|
|
De dichtbundel van Maarten van den Berg (links) en verhalen van bezoekers van Dat Wat Blijft (rechts)
|
|
Het lot van generaal Dibbets
De Maastrichtenaren wilden in 1830, toen Nederland en België uit elkaar gingen, bij onze zuiderburen horen. Generaal Dibbets stak daar een stokje voor. In Maastricht namen ze hem dit niet in dank af. Ze pisten op zijn graf en het verhaal gaat dat zijn botten in de Zuid-Willemsvaart zijn gegooid. Tijdens de expositie vertoonden we een film van Paul Hanssen over het lot van generaal Dibbets. Ook waren er kogels uit deze periode te zien. Deze kregen we in bruikleen van Centre Céramique.
|
|
|
Een portret van generaal Dibbets en kogels uit de negentiende eeuw
|
|
|
Buiten de lijntjes varen
Toen we met binnenvaartschip Oostenwind naar het Bassin in Maastricht voeren, kwamen we langs een groepje woonboten die op de Zuid-Willemsvaart drijven. Een bijzonder buurtje met allerlei schepen en woonarken. Verschillende bewoners bezochten de tentoonstelling.
Schippers en woonbootbewoners zijn bijzondere mensen. Ze gaan hun eigen gang, buiten de gebaande paden om. Neem een bewoner die boottochtjes met Hare Krisha's organiseert. Hij speelt dwarsfluit en raakt in extase als hij deze mantra's speelt met zijn medegeloofsgenoten.
Of neem zijn medebuurtbewoner: een vrouw van in de zeventig die in een Baquet de Charleroi woont, een heel smal scheepje zonder motor uit het begin van de twintigste eeuw. Er zijn er nog maar zes van in België en Nederland. De schepen zijn heel instabiel en varen daarom naast elkaar door kanalen, elkaar zo in evenwicht houdend. De vrouw is opgeleid als beeldhouwer, maar werd zo in beslag genomen door het restaureren van haar schip dat ze er al haar energie aan besteedde. Ondertussen zoekt ze een bestemming voor haar bijzondere eigendom, maar het is lastig om een plek te vinden voor schepen die een hele geschiedenis met zich meedragen.
Eigenlijk lijken kunstenaars en schippers wel op elkaar. Zowel voor een kunstenaar als een schipper is het geen keuze om buiten de lijntjes te kleuren, maar de normaalste zaak van de wereld. We zijn gepassioneerd over ons vak en kunnen dus niet anders. Ook als dat minder geld oplevert. Maar het werk zelf en de vrijheid die hierbij komt kijken, zijn ook een grote beloning.
|
|
|
De woonboten op de Zuid-Willemsvaart en een Hare Krishna-beeldje op het dek van een van de boten
|
|
Oproep: spierballen en suppoosten gezocht
Wil je ook een steentje bijdragen aan Dat Wat Blijft? Dat kan! We zoeken altijd vrijwilligers die willen helpen met het op- en afbouwen van de varende expositie. Ook supposten zijn zeer welkom. In het voorjaar van 2022 leggen we aan in Weert. Meer weten? Neem contact met ons op.
|
|
|
|
Sponsors en partners Dat Wat Blijft
|
|
|
|
|
